Terapia behawioralno poznawcza jest jedną z najlepiej poznanych i najskuteczniejszych metod leczenia terapeutycznego. Najczęściej jest stosowana w terapii zaburzeń o podłożu lękowym i depresyjnym. W przypadku lżejszych zaburzeń może być formą jedynego leczenia, w poważniejszych przypadkach jest dobrym uzupełnieniem leczenia farmakologicznego.
Terapia poznawczo-behawioralna – na czym polega?
Nazwa terapia cbt wywodzi się z języka angielskiego od słów cognitive behavioral therapy, w języku polskim stosowana jest zamiennie nazwa terapia kognitywno-behawioralna i terapia behawioralno poznawcza. Powstała w latach 60. XX wieku, za jej twórcę uważany jest amerykański psychiatra Aaron Beck. Zakłada ona, że człowiek pod wpływem emocji przyzwyczaja się do pewnych stałych zachowań w różnych sytuacjach. Zazwyczaj reaguje nawykowo, nie zdając sobie sprawy, że rani w ten sposób innych i powoduje problemy. Zachowanie zostaje utrwalone poprzez określone przekonania i doświadczanie, dlatego trudno później spojrzeć z innej perspektywy niż utrwalone wewnętrzne wzorce. Psycholog zaleca terapię wówczas, kiedy utrwalone schematy zachowań powodują zaburzenie w relacji z innymi, nie są obiektywne i przyczyniają się do cierpienia człowieka. Terapia cbt umożliwia wykrycie zniekształconych przekonań i zastąpienie ich bardziej adekwatnymi.
Terapia cbt – kiedy jest przydatna?
Terapia behawioralno poznawcza jest bardzo skuteczna w leczeniu zaburzenia, którego podstawą jest lęk i depresja, dlatego często jest stosowana u osób, które walczą z fobiami, lękiem napadowym, nerwicą, depresją, bulimią, zespołem stresu pourazowego czy zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi. Tego typu terapia jest również stosowana w leczeniu depresji poporodowej albo jako technika radzenia sobie z nadmiernym stresem. Jest również przydatna podczas resocjalizacji więźniów. W porównaniu do innych metod jest to krótkoterminowa forma terapii, zazwyczaj wynosi od kilku do kilkunastu spotkań, z reguły 1 raz w tygodniu. Pacjent bierze aktywny udział w całym procesie terapeutycznym, co umożliwia samodzielne dostrzeżenie zniekształceń w myśleniu i znalezienie rozwiązań. Można w ten sposób nauczyć się aktywnego reagowania na pojawiające się negatywne przekonania.
Techniki terapii cbt
Psycholog pracujący w nurcie terapii cbt stosuje techniki, do których zaliczane są między innymi:
- dialog sokratejski, który polega on na zadawaniu pytań przez terapeutę do momentu, kiedy pacjent sam sobie uświadomi błędy w swoim myśleniu,
- ekspozycja jest to celowe i świadome narażanie się na kontakt z obiektem, który jest przyczyną lęku i fobii, np. widok pająka, lub przebywanie w zamkniętym pomieszczeniu, kontakt z obiektem ma na celu stopniowe oswajanie lęku i nauczenie się bardziej adaptacyjnych zachowań,
- przeformułowania poznawcze polegają na łagodnym przeformułowaniu starych i niesprzyjających zachowań na nowe i bardziej adaptacyjne, co w znacznym stopniu poprawia zaburzenie w codziennym funkcjonowaniu,
- zapis myśli jest to metoda polegająca na zapisywaniu swoich myśli, pozwala to na wypracowanie umiejętności przyglądania się im z dystansu, co umożliwia wychwycenie zniekształceń w myśleniu.
Psycholog w ramach terapii behawioralno poznawczej stara się, aby pacjent zrozumiał, że zaburzenie wynikające z niewłaściwego toku myśli zostało wyuczone w trakcie rozwoju jednostki, a to oznacza, że niewłaściwego zachowania można się oduczyć lub zastąpić je bardziej adaptacyjnym sposobem funkcjonowania. Terapeuta wyznacza prace domowe, które pomagają w nauce nowych i efektywniejszych zachowań.
Artykuł powstał we współpracy z: https://sensly.com/specjalisci/terapia-poznawczo-behawioralna